آلپورت روانشناس معروف، تحول و رشد شخصیت را در انسان شدن می داند که این یک دیدگاه روانشناسی است. پخته شدن شخصیت زمان بر است و فقط آدم های بزرگسال می توانند به تحقق خود، نزدیک شوند.
تغییر و تحولات نیز همیشه آسان و یکنواخت نیستند، بلکه ناگهانی و منقطع هستند. انسان زمانی بر اساس یافته ها و گذر زمان و بر اساس تجربه و علم خود و بینشی که در زندگی به دست می آورد، دچار تغییر و تحول می شود و در زمانی به یکباره و با رقم خوردن اتفاق های جایگزین و هم زمانی که با بینشی دقیق و رفتاری صحیح است به وجود می آید.
انسان بهنجار و پخته از لحاظ کیفی و عملکرد با افراد نابهنجار و ناپخته فرق دارد.
مثال یک انسان ناپخته
بزرگسالی را تجسم کنید، که بسیار تخریب گر و یکدنده است. توقع دارد امیالش فوراً ارضا شوند و به دیگران وابسته است. نمی تواند اموال و وسایلش را با دیگران تقسیم کند و احساساتش را بی مهابا بروز می دهد.
این رفتار برای یک بچه دو ساله طبیعی است ولی برای یک بزرگسال از دیدگاه روانشناس یا هر رویکرد روانشناسی هولناک است؛ اگر خصوصیات در جریان شدن تغییر نکند، یک شخصیت کودکانه و شیطانی روی دست ما خواهد ماند.
عملکرد یک بزرگسال پخته
وقتی انسان در جهت رشد قرار می گیرد، پیوند های او با وابستگی های گذشته اش به مرور کم تر می شود. آدم های پخته به پدر و مادرشان وابسته نیستند و طبق آرزوهای آنها عمل نمی کنند.
آنها برای حفاظت از عزت نفسشان در برابر حملات دیگران به روش های دفاعی پناه نمی برند و برای خودشان سبک و هدف مشخصی دارند.
البته که انسان پخته وابسته نیست, رفتارش بهنجار است و هدفمند عمل می کند؛ از هر لحظه ایی برای رشد استفاده می کند و بعد از هر اتفاق احتمالی، به درسی که آن اتفاق برایش داشته، فکر می کند؛ انتقام جو نیست و در زمان حال با سبک و روش خودش زندگی می کند.
انسان پخته از نظر روانشناس آلپورت
از نظر این روانشناس (آلپورت)، آدم پخته کسی است که می تواند از اتکای افراطی به انگیزه های قبلی خود رها شود و دارای شش ملاک روانشناسی می باشد.
1. گسترش حس خود
آدم های پخته در فعالیت هایی که از محدوده خودشان فراتر است، شرکت می کنند و علاوه بر رفاه خویش، نگران رفاه دیگران هستند.
2. ارتباط گرم با دیگران
دو نوع گرم بودن از دیدگاه روانشناسی مطرح است: صمیمیت یا ظرفیت عشق ورزیدن به خود و خانواده و دوستان است و دلسوزی. اشخاص پخته در عین صمیمیت، احترام قائل می شوند و حد و مرز و فاصله خود را حفظ می کنند و بنابراین در حال گله و شکایت و غیبت نیستند.
3. خود پذیری
احساس امنیت می کنند و به چیزهایی که تحت کنترلشان نیست واکنش شدید نشان نمی دهند؛ در واقع تحمل ناکامی شان بالا است.
4. ادراک واقع بینانه
این افراد واقعیت را تحریف نمی کنند؛ در واقع مسئله محور هستند نه خود محور.
5. خودشناسی
اشخاص پخته خود را می شناسند، یعنی به محدودیت ها و توانایی های خود واقف هستند؛ شوخ طبع هستند و جنبه های خنده دار زندگی را می شناسند.
6. فلسفه وحدت زندگی
این افراد درک و برداشت درستی از هدف زندگی دارند؛ در زندگی جهت دارند و به همین خاطر مورد اعتماد هستند. راه های خودشان را برای بهتر زندگی کردن دارند و نیز می توانند راهکارهای جدیدی را هم امتحان کنند و سرسخت و یکدنده نیستند.
و در آخر از دید یک روانشناس خوب، انسان های پخته، پخته به دنیا نمی آیند. آنها برای بهتر بودن، دوست داشتنی بودن و رفع نیازهای خود و دیگران تلاش می کنند و همیشه به دنبال یک مقصر نیستند. همه ما در هر شرایطی می توانیم با بینش درست به ارتقای رفتار خودمان بپردازیم.
